Windenergie is cruciaal voor de energietransitie. Toch is er ook weerstand tegen windmolens. Vaak is deze weerstand gebaseerd op vooroordelen. Omdat we in Nederland naar een schone energievoorziening toe willen, vinden we het belangrijk dat mensen de feiten kennen over windenergie. In deze blog ontkrachten we daarom 9 veel gehoorde vooroordelen over windmolens.

1. Windmolens leveren niets op

Sommige mensen zijn in de veronderstelling dat windmolens slechts een beperkte hoeveelheid stroom opwekken. Dit is echter verre van waar. Een gemiddelde windmolen wekt in Nederland zo’n 5.000 MWh per jaar op, dat is gelijk aan het verbruik van 1.500 huishoudens. Een moderne turbine levert meestal zelfs meer dan dubbel zoveel, want moderne turbines worden steeds groter. De ashoogte gaat omhoog en de diameter van de rotorbladen wordt ook groter. Hierdoor stijgt de stroomproductie enorm, een rotordiameter die 2x zo groot is levert 4x meer energie. De grootste turbines in Nederland produceren ongeveer 22.000 MWh per stuk, ofwel het verbruik van 6.500 huishoudens. Je zou 90 voetbalvelden vol met zonnepanelen nodig hebben om dezelfde hoeveel elektriciteit te produceren. Moderne windturbines zijn dus echte ‘krachtpatsers’.

2. Windmolens staan bijna altijd stil

In feite is het precies andersom; windmolens staan bijna nooit stil. In de praktijk draait een windmolen minstens 95% van de tijd. Je kan dit ook controleren in de Windcentrale app (gratis en voor iedereen te gebruiken). Op maar heel weinig momenten is het volkomen windstil. Vraag maar aan mensen die vaak op de fiets zitten. Uiteraard staat een windmolen ook wel eens stil als gevolg van een storing of vanwege onderhoud. Gelukkig is dit maar voor een hele korte periode. Als het waait en een molen staat stil, zie je vaak een busje onderaan de molen staan. Die is van de monteurs. En de volgende dag draait de molen weer! Let er maar eens op.

3. Het kost meer stroom om windmolens te maken dan de molens zelf ooit gaan produceren

Dit is een hardnekkig gerucht wat volledig uit de lucht is gegrepen. Over het algemeen heeft een windturbine binnen 3 tot 9 maanden de totale hoeveelheid stroom opgewekt die het kost om hem te fabriceren. Vervolgens zal de windturbine nog minimaal 19½ tot 25 jaar schone stroom produceren.

4. Windmolens zijn duur

Van alle manieren om stroom op een duurzame manier op te wekken is windenergie verreweg de goedkoopste. De kostprijs van windenergie is grofweg de helft van die met zonnepanelen en minder dan een kwart dan die van getijde-energie. Windenergie is bovendien ook al goedkoper dan kernenergie. Het is dus precies andersom; windenergie is de goedkoopste vorm van duurzame elektriciteitsproductie, en blijft dat voorlopig ook. Bovendien dalen de kosten van windenergie steeds verder, waardoor deze steeds dichter in de buurt – en in de toekomst onder – de kostprijs komen van fossiele stroomopwekking. En wanneer je de kosten voor vervuiling meerekent, is windenergie nu al goedkoper.

5. Windmolens draaien op subsidie

Ondanks dat windmolens de goedkoopste manier zijn om duurzame stroom op te wekken, hebben windmolens nog wel subsidie nodig om rendabel te draaien. Dat komt omdat de stroomprijzen nu laag zijn. Hoe zit dat? De waarde van stroom wordt bepaald door vraag en aanbod. Op dit moment wordt er nog heel veel stroom opgewekt met kolen- en gascentrales. Deze centrales kunnen vrijwel gratis enorme hoeveelheden CO2 de lucht in blazen. Bijna iedereen is het er over eens dat er een mechanisme moet worden ingesteld dat het uitstoten van CO2 gaat belasten. In feite niets anders dan een afvalbelasting. Het instellen van zo’n mechanisme is complex omdat bij voorkeur alle landen hieraan moeten meewerken. Een paar tegenliggers zorgen al voor veel vertraging. Een ander probleem is dat kolencentrales steeds goedkoper kolen kunnen kopen. Dat komt omdat er een steeds groter kolenoverschot ontstaat. Dit is dus een vrij ironisch probleem. Door de groei van duurzame energie, zakt de vraag naar kolen, zakt de prijs van kolen en kunnen kolencentrales tegen een hele lage prijs stroom produceren. Alleen een belasting op CO2 kan dit probleem oplossen. Indien de fossiele centrales een CO2 belasting zouden moeten betalen, dan stijgt hun kostprijs. Dan stijgen de stroomprijzen op de beurs en op dat moment kunnen windmolens zonder subsidie draaien. Je kan dus stellen dat niet windmolens op subsidie draaien maar juist kolen- en gascentrales. Zij worden al jaren gesubsidieerd door het feit dat ze vrijwel onbelast enorme hoeveelheden CO2 mogen uitstoten.

6. Omdat de productie van windmolens onregelmatig en niet voorspelbaar is, moeten er altijd conventionele kolen en/of gascentrales in een inefficiënte stand als achtervang draaien

De werking van ons elektriciteitsnet is complex. Niet veel mensen weten dat de normale variatie op het elektriciteitsnet al vele malen groter is dan de fluctuaties die door windmolens ontstaan. Het hele net is ingericht om uitval van grote elektriciteitscentrales, grote fluctuaties door veranderend weer of kabelbreuken vanuit het buitenland met een ruime zekerheidsmarge op te vangen. Uit een proefschrift van dr. ir. B. Ummels PhD in samenwerking met TenneT, de landelijke netbeheerder, is gebleken dat er pas mogelijk problemen ontstaan op het huidige stroomnet bij meer dan 12.000 MW aan opgesteld vermogen van windturbines (er staat nu 4.247 MW). Het probleem is dan niet dat de huidige centrales de onregelmatige productie van windturbines niet zouden kunnen opvangen. Het probleem is dan juist dat er mogelijk ’s nachts teveel stroom door de windturbines wordt geproduceerd. ’s Nacht is er immers minder verbruik van stroom. Ondermeer thuisbatterijen (Tesla Powerwall, xStorage), batterijen van elektrische auto’s maar ook andere oplossing voor opslag (Nuon Ammoniak) zullen dat probleem gaan oplossen.

7. Windmolens maken veel lawaai

Windmolens produceren inderdaad geluid. Dat geluid ontstaat door bewegende onderdelen in de windturbine en door het geluid van de rotorbladen die door de wind snijden. Moderne turbines maken veel minder geluid dan oudere turbines. Het geluid van bewegende delen is vaak bijna niet meer te horen. Het geluid van de bladen is ook veel minder geworden, onder andere door innovaties zoals uilenveren op de wieken. In Nederland is specifieke regelgeving voor het maximum toelaatbare geluid van windturbines. Deze normen worden nauw nageleefd; maakt een windturbine meer geluid dan is toegestaan volgens de norm dan wordt de windturbine softwarematig aangepast zodat hij wel weer voldoet aan de norm. Dat kan bijvoorbeeld door minder hard te draaien of op bepaalde momenten stil te gaan staan. Hetzelfde geldt overigens voor slagschaduw, ook daarvoor gelden normen en kunnen alle moderne windmolens automatisch worden stilgezet op momenten dat er slagschaduw zou optreden, zodat er geen overlast is.

8. Windmolens doden veel vogels

Het is absoluut waar dat er vogels gedood worden door windmolens. Maar het is pertinent niet waar dat dit er veel zijn. Uit een uitgebreid Canadees onderzoek komt naar voren dat windmolens niet eens in de top 10 staan van oorzaken van dode vogels. Katten zorgen voor bijna 70% van alle gedode vogels. Daarna volgen hoogspanningsmasten en gebouwen (17%) en het verkeer (5%). Windmolens zijn verantwoordelijk voor 0,7% van het aantal dode vogels.

9. Windmolens zijn lelijk

Over smaak valt niet te twisten, maar feit is dat er ook heel veel mensen windmolens juist heel mooi vinden. Niet voor niets zie je in veel reclames windmolens op de achtergrond draaien. Daarnaast is het opvallend dat mensen vrijwel nooit windmolens alleen lelijk vinden. Je hoort altijd een tweede argument. “Windmolens leveren niets op en ik vind ze lelijk”. Het is mijn overtuiging dat als mensen zich bewust zijn van de noodzakelijkheid en kracht van windmolens, zij bewondering gaan krijgen voor windmolens en ze opeens ook mooier gaan vinden.

Het is overigens ook zo dat er vroeger ook weerstand was tegen de klassieke Hollandse windmolens. Tegenwoordig worden zij gezien als cultureel erfgoed. Belangrijk om te realiseren is dat bij het plaatsen van windmolens veel rekening wordt gehouden met het landschap. Provincies wijzen op basis van structuurvisies voorkeurlocaties voor windmolens aan. Tegenwoordig worden er nog maar zelden losse (“solitaire”) windturbines geplaatst maar zoveel als mogelijk in lijnopstellingen. Dit oogt rustiger.

We hopen dat we hiermee meer duidelijkheid hebben gegeven over de werkelijke voordelen van windenergie. Om de molens van de Windcentrale live te volgen, kun je onze app downloaden. En mocht je nog vragen hebben, stuur ons dan een e-mail of bel ons op 020 – 4040 160.

Help mee om de vooroordelen over windenergie de wereld uit te krijgen!

4 maart 2013

Sterke zon, zwakke wind

Lees meer

Deel dit artikel